Dysponowanie bezpośrednie i dysponowanie pośrednie w zamówieniach publicznych

W kontekście ustawy o zamówieniach publicznych niezwykle istotne jest precyzyjne rozróżnienie pomiędzy dysponowaniem bezpośrednim a dysponowaniem pośrednim osobami zdolnymi do wykonania zamówienia. Różnice te mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego stosowania przepisów, w tym szczególnie art. 118 ustawy PZP, regulującego kwestie korzystania z zasobów podmiotów trzecich.

Dysponowanie bezpośrednie w zamówieniach publicznych

Dysponowanie bezpośrednie odnosi się do sytuacji, w której istnieje bezpośredni stosunek prawny między wykonawcą a osobą, na której zdolnościach opiera się wykonawca. Oznacza to, że wykonawca korzysta z zasobów ludzkich bez udziału podmiotów trzecich. Tego rodzaju relacja prawna może przybierać różnorodne formy, takie jak:

• umowa o pracę,
• umowa cywilnoprawna (np. umowa zlecenia lub o dzieło),
• samozatrudnienie, czyli współpraca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

Należy podkreślić, że w przypadku dysponowania bezpośredniego art. 118 ustawy PZP nie ma zastosowania. Wynika to z faktu, że nie dochodzi tutaj do korzystania z zasobów podmiotu trzeciego, a wszelkie prawa i obowiązki wynikające z zatrudnienia lub współpracy bezpośrednio wiążą wykonawcę z daną osobą. Co istotne, charakter prawny łączącej strony relacji nie ma znaczenia dla oceny tej sytuacji, co potwierdzają orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej, m.in. wyroki KIO/UZP 766/09 oraz KIO/UZP 639/09.

Dysponowanie pośrednie w zamówieniach publicznych

Z kolei dysponowanie pośrednie dotyczy przypadków, gdy wykonawca korzysta z zasobów ludzkich pozostających w dyspozycji podmiotu trzeciego. W takim scenariuszu podstawą prawną dla wykonawcy jest stosunek prawny łączący go z podmiotem trzecim, który udostępnia osoby zdolne do realizacji zamówienia.

Przykłady sytuacji, w których mamy do czynienia z dysponowaniem pośrednim, obejmują:

• zawarcie umowy o podwykonawstwo, w ramach której podmiot trzeci deleguje swoich pracowników do realizacji zamówienia,
• umowy o współpracy między przedsiębiorstwami, które przewidują czasowe udostępnianie zasobów ludzkich,
• porozumienia o delegowaniu pracowników, zgodnie z którymi osoby zatrudnione przez podmiot trzeci wykonują pracę na rzecz wykonawcy.

Zobowiązanie podmiotu trzeciego do udostępnienia osób zdolnych do wykonania zamówienia musi być wyrażone w sposób jasny i niebudzący wątpliwości, jednak ustawa PZP nie precyzuje szczególnych wymogów co do formy tego zobowiązania. Może ono wynikać z różnych form stosunków prawnych, takich jak umowa przedwstępna, porozumienie o współpracy czy umowa cywilnoprawna.

Kluczowe aspekty pośredniego dysponowania

W przypadkach pośredniego dysponowania osoby zdolne do realizacji zamówienia mogą być udostępnione na wiele sposobów, w zależności od charakteru relacji prawnej między wykonawcą a podmiotem trzecim. Ważne jest, aby:

• spełniały one wymagania określone przez zamawiającego,
• były odpowiednio przypisane do realizacji zamówienia w sposób zgodny z treścią zawartego zobowiązania.

Przykładem może być sytuacja, w której firma zewnętrzna deleguje swoich specjalistów do wykonawcy w celu realizacji konkretnego projektu zamówieniowego. Osoby te, mimo formalnego zatrudnienia w podmiocie trzecim, faktycznie realizują zadania na rzecz wykonawcy.

Podsumowanie

Zarówno dysponowanie bezpośrednie, jak i pośrednie mają swoje specyficzne cechy, które decydują o ich charakterze prawnym oraz zastosowaniu w kontekście zamówień publicznych. Kluczowe jest zrozumienie różnic między tymi formami oraz właściwe ich dokumentowanie, aby uniknąć potencjalnych sporów prawnych i zapewnić zgodność z wymaganiami ustawy PZP. Przepisy regulujące te kwestie pozwalają na elastyczne dostosowanie relacji prawnych do potrzeb wykonawców, jednak wymagają jednocześnie transparentności i precyzyjnego określenia warunków współpracy.