Mierniki ekonomiczne w ocenie kondycji finansowej dostawców

Jak sprawdzasz swojego dostawcę na etapie jego kwalifikacji lub rekwalifikacji, np. w trakcie oceny rocznej lub co kilka lat? Czy przy wyborze powinniśmy interesować się jedynie kosztem zakupu, jakością czy terminowością dostaw? – to w dzisiejszych czasach może być już całkiem sporo, jednak coraz większe znaczenie ma również ocena kondycji finansowej partnerów handlowych – zwłaszcza w przypadku długoterminowych kontraktów lub dużych wolumenów zamówień. Pomocne w tym zakresie są mierniki ekonomiczne, które pozwalają oszacować ryzyko współpracy i zapewnić ciągłość łańcucha dostaw.

Ostatnio nasz VP Daniel Matela zadał mi pytanie w trakcie egzaminów, czy ciągle uczymy na podyplomówkach dla kupców o miernikach ekonomicznych, bo jak on ją kiedyś u mnie kończył to, był taki moduł. Zdałem sobie sprawę, że od 6-7 lat tak skupiamy się na strategiach, że trochę ten aspekt pominęliśmy, stąd też ten artykuł. Poniżej przedstawiam trzy istotne wskaźniki finansowe, które warto analizować przed podpisaniem umowy z dostawcą:

1. Wskaźnik bieżącej płynności (Current Ratio)

Current Ratio = Aktywa obrotowe / Zobowiązania krótkoterminowe

Wskaźnik bieżącej płynności informuje o zdolności firmy do regulowania swoich zobowiązań krótkoterminowych (takich, które muszą zostać spłacone w ciągu roku) przy użyciu posiadanych aktywów obrotowych, takich jak gotówka, należności, zapasy.

Wartość większa niż 1 sugeruje, że firma dysponuje wystarczającymi środkami, aby pokryć swoje zobowiązania krótkoterminowe – jest to sytuacja pożądana.
Wartość niższa niż 1 oznacza, że aktywa obrotowe nie wystarczają na pokrycie bieżących zobowiązań – może to świadczyć o problemach z płynnością finansową.
Wartości bardzo wysokie (np. powyżej 2,5–3) mogą sugerować nieefektywne gospodarowanie majątkiem – firma może np. trzymać zbyt duże zapasy lub nie inwestować nadmiaru gotówki. A może po prostu firma szykuje się do inwestycji w nowy park maszynowy lub integracji wstecz lub wprzód.

Przykład pozytywny:

Firma KIEŁBASKOPOL BIS posiada:

Aktywa obrotowe: 1 200 000 zł
Zobowiązania krótkoterminowe: 800 000 zł

Wskaźnik:

Current Ratio = 1 200 000 / 800 000 = 1,5

Firma ma 1,5 zł w aktywach obrotowych na każdą złotówkę zobowiązań. To oznacza, że jest w stanie spłacić bieżące długi i jeszcze zostanie jej zapas środków – to dobry znak dla kontrahentów i inwestorów.

Przykład negatywny:

Firma FARTPOL I SYNOWIE posiada:

Aktywa obrotowe: 450 000 zł
Zobowiązania krótkoterminowe: 600 000 zł

Wskaźnik:

Current Ratio = 450 000 / 600 000 = 0,75

Firma dysponuje tylko 75 groszami w aktywach obrotowych na każdą złotówkę zobowiązań krótkoterminowych. Może to oznaczać, że będzie miała trudność z regulowaniem swoich bieżących zobowiązań – pojawia się ryzyko opóźnień w płatnościach lub konieczność zaciągania pożyczek krótkoterminowych. Taki wynik może zniechęcić potencjalnych kontrahentów lub instytucje finansowe.

Wskaźnik bieżącej płynności to jedno z podstawowych narzędzi oceny kondycji finansowej firmy w krótkim okresie. Interpretując go, warto zwrócić uwagę nie tylko na to, czy jest większy niż 1, ale również:

Jak zmienia się w czasie (trend),
Jak wypada na tle konkurencji w branży,
Z jakich składników składają się aktywa obrotowe (np. czy zapasy są łatwo zbywalne).

Optymalna wartość mieści się zazwyczaj w przedziale 1,2–2, bo 1,0 może oznaczać brak marginesu bezpieczeństwa.

2. Wskaźnik zadłużenia ogólnego (Debt Ratio)

Debt Ratio = Zobowiązania ogółem / Aktywa ogółem

Wskaźnik zadłużenia ogólnego pokazuje, jaka część majątku firmy jest finansowana kapitałem obcym, czyli długiem (np. kredytami, pożyczkami, zobowiązaniami wobec dostawców). Im wyższy wskaźnik, tym większe uzależnienie firmy od źródeł zewnętrznych, a tym samym większe ryzyko dla wierzycieli i inwestorów.

Wskaźnik < 0,5 (poniżej 50 procent ) – oznacza, że większość majątku firmy jest finansowana kapitałem własnym. To z reguły pozytywny sygnał – firma jest mniej narażona na trudności w spłacie zobowiązań.
Wskaźnik między 0,5 a 0,7 – uznawany za umiarkowany poziom zadłużenia. Wiele firm operuje w tym zakresie, szczególnie w branżach kapitałochłonnych.
Wskaźnik > 0,7 (powyżej 70 procent ) – może sugerować nadmierne zadłużenie. W razie spadku przychodów firma może mieć problem z obsługą długu.

Przykład pozytywny:

Firma KIEŁBASKOPOL BIS posiada:

Zobowiązania ogółem: 2 500 000 zł
Aktywa ogółem: 5 000 000 zł

Wskaźnik:

Debt Ratio = 2 500 000 / 5 000 000 = 0,5 (czyli 50 procent)

Połowa majątku firmy jest finansowana z kapitału obcego. To poziom ogólnie akceptowalny – firma korzysta z finansowania zewnętrznego, ale nie w sposób nadmierny. Jeśli utrzymuje regularną zdolność do spłaty zobowiązań, wskaźnik ten nie jest alarmujący.

Przykład negatywny:

Firma FARTPOL I SYNOWIE posiada:

Zobowiązania ogółem: 8 400 000 zł
Aktywa ogółem: 10 000 000 zł

Wskaźnik:

Debt Ratio = 8 400 000 / 10 000 000 = 0,84 (czyli 84 procent)

Aż 84 procent majątku firmy pochodzi z finansowania zewnętrznego. Taki poziom zadłużenia oznacza wysoki stopień ryzyka – firma może mieć trudności w uzyskaniu nowych źródeł finansowania lub napotykać problemy w razie pogorszenia koniunktury. Taki wynik może zniechęcić inwestorów, banki lub potencjalnych kontrahentów obawiających się braku stabilności.

Wskaźnik zadłużenia ogólnego jest kluczowy dla oceny ryzyka finansowego firmy. Należy jednak interpretować go:

W kontekście branży – w niektórych sektorach (np. budownictwo, nieruchomości) wyższe zadłużenie jest normą,
Wraz z innymi wskaźnikami – np. wskaźnikiem pokrycia odsetek czy płynności finansowej,
W analizie trendu – rosnący poziom zadłużenia z roku na rok może być sygnałem ostrzegawczym.

Warto dodać, że startupy lub firmy w fazie wzrostu często mają wyższe zadłużenie, co nie zawsze oznacza zagrożenie.

konferencja zakupowa konferencja dla managerów zakupów

3. Rentowność sprzedaży (Net Profit Margin)

Net Profit Margin = Zysk netto / Przychody ze sprzedaży

Rentowność sprzedaży to jeden z kluczowych wskaźników oceny efektywności finansowej firmy. Pokazuje, ile zysku pozostaje firmie z każdej złotówki uzyskanego przychodu po odliczeniu wszystkich kosztów – w tym kosztów operacyjnych, finansowych, podatków itp.

Wysoka rentowność (np. powyżej 10 procent) – oznacza, że firma skutecznie kontroluje koszty i posiada zdrowy model biznesowy. Generuje wyraźny zysk na każdej sprzedanej jednostce.
Niska rentowność (np. poniżej 3–5 procent) – może oznaczać wysokie koszty operacyjne, dużą konkurencję cenową, błędne decyzje zarządcze lub problemy z efektywnością.
Ujemna rentowność – sygnalizuje stratę netto, co może być powodem do niepokoju, zwłaszcza jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas.

Przykład pozytywny:

Firma KIEŁBASKOPOL BIS osiągnęła:

Zysk netto: 400 000 zł
Przychody ze sprzedaży: 4 000 000 zł

Wskaźnik:

Net Profit Margin = 400 000 / 4 000 000 = 0,1 (czyli 10 procent)

Firma zarabia 10 groszy zysku na każdej złotówce przychodu. To bardzo solidny wynik – oznacza, że firma sprawnie zarządza kosztami, a jej działalność przynosi realny zysk. Taki wskaźnik jest często postrzegany pozytywnie przez inwestorów i partnerów biznesowych.

Przykład negatywny:

Firma FARTPOL I SYNOWIE osiągnęła:

Zysk netto: 30 000 zł
Przychody ze sprzedaży: 2 500 000 zł

Wskaźnik:

Net Profit Margin = 30 000 / 2 500 000 = 0,012 (czyli 1,2 procent)

Firma zarabia zaledwie 1,2 grosza na każdej złotówce przychodu. Taki niski poziom rentowności może być sygnałem problemów z marżami, zbyt dużych kosztów operacyjnych lub mało efektywnego zarządzania. Co więcej, przy niewielkim zysku firma jest bardziej narażona na straty przy jakimkolwiek spadku sprzedaży lub wzroście kosztów.

Warto zaznaczyć, że sam zysk netto może być chwilowo zaniżony np. przez inwestycje lub jednorazowe koszty, więc warto analizować dane w czasie. Należy też brać pod wagę typ biznesu, niska rentowność nie zawsze oznacza nieopłacalność, szczególnie w branżach o niskich marżach, np. w handlu hurtowym. Inaczej będzie to wyglądać w firmie która sprzedaje 1 000 produktów a inaczej w firmie, która sprzedaje ich 100 000 000.

Podsumowując ocena dostawców przez pryzmat mierników ekonomicznych to praktyka, która pozwala zminimalizować ryzyko i zbudować stabilny łańcuch dostaw. Analizując płynność, zadłużenie i rentowność partnerów handlowych, działy zakupów podejmują bardziej świadome decyzje, które przekładają się na bezpieczeństwo operacyjne całej organizacji.

Pamiętajmy – stabilny finansowo dostawca to nie tylko gwarancja terminowych dostaw, ale i mniejsze ryzyko nieprzewidzianych kosztów po stronie naszej firmy.