Maverick Buying

Znaczenie, Pochodzenie i Konsekwencje

Maverick buying, czyli nielicencjonowane zakupy dokonywane poza ustalonymi procedurami firmy, to zjawisko, które w coraz większym stopniu wpływa na organizacje. Termin „maverick” wywodzi się z języka angielskiego i oznacza osobę niepodległą, działającą na własną rękę, co doskonale oddaje charakter tego zachowania w środowisku biznesowym.

Znaczenie i pochodzenie zazwy

Nazwa „maverick buying” odnosi się do sytuacji, w której pracownicy firmy dokonują zakupów bez konsultacji z działem zakupów lub poza obowiązującymi kontraktami i dostawcami zatwierdzonymi przez organizację. Słowo „maverick” historycznie pochodzi od Samuela Mavericka, amerykańskiego pioniera, który odmawiał znakowania swojego bydła, co uczyniło go symbolem indywidualizmu i niezależności.

W kontekście zakupów firmowych maverick buying odzwierciedla odchylenie od uzgodnionych procedur, często z intencją przyspieszenia procesu, uniknięcia biurokracji lub wyboru tańszej oferty, ale czasami wynika z braku świadomości lub zrozumienia procedur zakupowych.

Maverick buying, czyli nielicencjonowane zakupy dokonywane poza ustalonymi procedurami firmy

Szkodliwość dla firmy

Maverick buying może prowadzić do szeregu problemów dla organizacji:

Naruszenie ładu korporacyjnego: Działania te często stoją w sprzeczności z zasadami ładu korporacyjnego, podważając kontrolę i przejrzystość działania firmy.
Zagrożenie zgodności (compliance): Niezgodne z polityką zakupy mogą prowadzić do naruszenia umów z dostawcami lub regulacji prawnych.
Wyższe koszty: Pominięcie ustalonych kontraktów często skutkuje wyższymi cenami jednostkowymi oraz utratą rabatów ilościowych.
Problemy z jakością: Zakupy dokonywane poza listą zatwierdzonych dostawców mogą wpływać na jakość dostarczanych produktów lub usług.
Trudności w zarządzaniu ryzykiem: Nieautoryzowane zakupy utrudniają kontrolę nad ryzykiem finansowym i operacyjnym firmy.

Dopuszczalność przy małych zakupach

W niektórych przypadkach, takich jak drobne zakupy czy nagłe potrzeby operacyjne, maverick buying może być akceptowalne, o ile nie narusza kluczowych zasad organizacji. Ważne jest jednak określenie granic wartościowych i procedur w takich sytuacjach, aby minimalizować potencjalne szkody. Dobrą praktyką jest aby takie przypadki były określone w polityce zakupowej firmy.

Metody przeciwdziałania:

Aby ograniczyć zjawisko maverick buying, organizacje powinny wdrożyć następujące kroki:

Edukacja pracowników: regularne szkolenia na temat polityki zakupowej oraz konsekwencji wynikających z jej nieprzestrzegania.
Automatyzacja procesów zakupowych: wdrożenie systemów e-procurement, które uproszczą i przyspieszą dokonywanie zakupów zgodnych z procedurami.
Monitorowanie i analiza danych: regularne monitorowanie transakcji zakupowych w celu wykrywania odstępstw.
Budowa przejrzystych procedur: opracowanie jasnych i elastycznych zasad zakupowych, uwzględniających potrzeby operacyjne firmy.
Wzmocnienie kontroli: stosowanie mechanizmów kontrolnych, takich jak limity budżetowe czy zatwierdzanie zakupów przez odpowiednie osoby.
Promowanie współpracy: budowanie partnerskich relacji między działem zakupów a innymi jednostkami organizacyjnymi.

Maverick buying może stanowić poważne zagrożenie dla organizacji, ale poprzez edukację, wdrożenie odpowiednich systemów i rozwijanie świadomości pracowników można skutecznie minimalizować jego negatywne skutki. Ważne jest, aby firmy aktywnie zarządzały tym procesem, zachowując równowagę między elastycznością a zgodnością z polityką korporacyjną.