SŁOWNIK ZAKUPOWY

Maintenance, Repair and Operations (MRO) - konserwacja, naprawy i eksploatacja (MRO) - produkty MRO (konserwacja, naprawy i operacje) odnoszą się do „pośrednich potrzeb / zakupów pośrednich” produkcji w przedsiębiorstwie przemysłowym. W przeciwieństwie do materiału produkcyjnego, towary te w zasadzie nie wchodzą w skład produktów. Są to materiały konserwacyjne, części zamienne, narzędzia, materiały eksploatacyjne, materiały biurowe itp.

Make or buy - wykonać samodzielnie albo kupić - to decyzja strategiczna, przed którą stają firmy, rozważając, czy lepiej jest produkować dany produkt, komponent, lub świadczyć usługę we własnym zakresie (make), czy też pozyskać je od zewnętrznych dostawców (buy). Ta decyzja opiera się na analizie kosztów, efektywności, kompetencji, zasobów oraz innych czynników strategicznych, takich jak kontrola jakości, szybkość dostaw, czy zależność od dostawców.
W przypadku opcji "make", firma decyduje się na wewnętrzne wykorzystanie swoich zasobów i kompetencji do produkcji produktu lub świadczenia usługi. Jest to często wybierane, gdy firma posiada niezbędne umiejętności, technologię oraz zdolności produkcyjne, a także gdy produkcja wewnętrzna jest kosztowo efektywna lub strategicznie ważna dla zachowania tajemnicy handlowej lub kluczowych kompetencji.
Z kolei opcja "buy" jest wybierana, gdy zewnętrzne pozyskanie produktu lub usługi od dostawców jest bardziej opłacalne lub gdy firma nie dysponuje odpowiednimi zasobami, umiejętnościami lub technologią. Może to również być preferowane ze względu na elastyczność, dostępność produktu na rynku, czy możliwości skoncentrowania się na innych kluczowych aspektach działalności firmy.
Decyzja "make or buy" ma kluczowe znaczenie dla strategii operacyjnej i konkurencyjnej firmy, wpływając na jej koszty, efektywność i zdolność do innowacji.  

Management by objectives - zarządzanie przez cele - to metoda zarządzania opracowana przez Petera Druckera w latach 50. XX wieku. Jest to proces, w którym menedżerowie i pracownicy ustalają cele organizacji, a następnie pracują razem, aby osiągnąć te cele.
Kluczowe aspekty MBO obejmują:

1. Ustalenie jasnych celów: w MBO menedżerowie wspólnie z pracownikami ustalają jasne, mierzalne i osiągalne cele, które są zgodne z celami organizacji.
2. Partycypacja pracowników: w procesie MBO pracownicy są aktywnie zaangażowani w ustalanie swoich własnych celów zawodowych, co zwiększa ich motywację i zaangażowanie.
3. Monitorowanie postępów: regularne przeglądy i oceny postępów w realizacji celów są istotne, aby upewnić się, że cele są na bieżąco i odpowiednio realizowane.
4. Ocena wyników: na koniec okresu oceny dokonuje się oceny wyników w stosunku do wyznaczonych celów. Jest to kluczowy moment do przemyślenia, co się udało, a co wymaga poprawy.
5. Sprzężenie zwrotne i rozwój pracowników: MBO stawia duży nacisk na regularne sprzężenie zwrotne i rozwój kompetencji pracowników, co jest ważne dla ich osobistego rozwoju i przyszłej efektywności.
6. Związek z systemem wynagrodzeń: często cele ustalane w ramach MBO są powiązane z systemem wynagrodzeń, w którym osiągnięcie celów może prowadzić do nagród lub premii.
7. Adaptacja i elastyczność: Cele MBO powinny być elastyczne, aby móc dostosować je w przypadku zmian w środowisku biznesowym lub wewnętrznych priorytetach organizacji.
8. Zwiększona komunikacja: MBO sprzyja lepszej komunikacji wewnątrz organizacji, ponieważ menedżerowie i pracownicy muszą regularnie rozmawiać o celach, postępach i wynikach.

Zarządzanie przez cele jest szczególnie skuteczne w środowiskach, gdzie cele mogą być jasno zdefiniowane i mierzone. Jest to metoda, która podkreśla znaczenie jasnych celów, odpowiedzialności i uczestnictwa pracowników w osiąganiu wyników biznesowych.

Mandatory standard - norma obowiązkowa - norma, której stosowanie stało się obowiązkowe na mocy rozporządzenia.

Manifest - manifest - szczegółowy wykaz ładunków przewożonych na pokładzie przez przewoźnika (np. statek lub samolot), zawierający ilość, znaki identyfikacyjne, nadawcę i odbiorcę każdego przedmiotu. Jest to sporządzane lub podpisywane przez kapitana statku lub statku powietrznego. Kopia jest przekazywana organom celnym. Kopie manifestu przesyłane są także agentom statku w portach zawinięcia.

Marginal costing - koszt krańcowy - dodatkowy koszt zwiększenia produkcji o jedną lub więcej jednostek. Obejmuje jedynie koszt zmienny (koszty bezpośrednie) i nie zawiera elementu kosztów stałych (kosztów ogólnych).

Mark of conformity - znak zgodności - znak potwierdzający, że produkt lub usługa jest zgodna z określonymi normami lub specyfikacjami technicznymi.

Market leader - lider na rynku - marka i/lub produkt o największym udziale w rynku. Często odnosi się do firmy produkującej i sprzedającej daną markę/produkt.

Market research - badania rynku - to zbieranie i analiza informacji dotyczących produktu lub usługi, które mają na celu zrozumienie potrzeb zakupowych, mechanizmów rynku, struktury dostawców. Zakres prowadzonych badań rynkowych zależy od danego produktu czy usługi, lecz główne obszary, na które skupiają się większość firm, to: popyt, wielkość rynku, wskaźniki ekonomiczne, lokalizacja, nasycenie rynku oraz ustalanie cen.

Master service agreement - umowa ramowa na świadczenie usług - rodzaj umowy między dwiema lub więcej stronami, która określa ogólne warunki współpracy, w ramach których będą realizowane przyszłe transakcje lub umowy. MSA zazwyczaj obejmuje aspekty takie jak zakres prac, warunki płatności, rozwiązywanie sporów, poufność, prawa własności intelektualnej oraz odpowiedzialność stron. Głównym celem MSA jest uproszczenie i przyspieszenie procesu negocjacji przyszłych umów. Po zawarciu MSA, strony mogą szybko przystąpić do realizacji konkretnych projektów lub transakcji, odnosząc się do wcześniej ustalonych zasad. Dzięki temu nie muszą każdorazowo negocjować wszystkich warunków od nowa. Umowa ta jest szczególnie przydatna w przypadku długoterminowych relacji biznesowych, gdzie przewiduje się wielokrotne transakcje lub projekty. MSA pomaga w zarządzaniu oczekiwaniami i redukuje ryzyko nieporozumień oraz sporów, zapewniając jasność i spójność w kwestiach kluczowych dla współpracy.

Material deficiency - wady materiałowe - wszelkie wady (takie jak fizyczne, chemiczne, elektryczne lub funkcjonalne) stwierdzone w materiale, które przypisuje się niezgodności ze specyfikacjami, kontraktowymi. Uważa się, że jakość wykonania poniżej standardów mieści się w tej definicji.

Material requirements planning (MRP) - planowanie zapotrzebowania na materiały - systematyczny proces planowania, harmonogramowania i zarządzania zakupami oraz wykorzystaniem surowców, komponentów i części potrzebnych do produkcji. MRP jest kluczowym elementem zarządzania produkcją i łańcuchem dostaw w przedsiębiorstwach produkcyjnych. MRP rozpoczyna się od harmonogramów produkcji dla gotowych produktów, na podstawie których system oblicza zapotrzebowanie na niezbędne komponenty i materiały. Bierze pod uwagę aktualne stany magazynowe, czas realizacji zamówień oraz planowane dostawy, aby zapewnić, że materiały będą dostępne w odpowiednim czasie i ilości, minimalizując tym samym poziomy zapasów i koszty. Proces MRP umożliwia firmom lepsze przewidywanie i zarządzanie zapasami, optymalizację procesów produkcyjnych oraz zwiększenie ogólnej efektywności operacyjnej. Poprzez precyzyjne planowanie zapotrzebowania na materiały, MRP pomaga w unikaniu braków surowców, redukcji nadmiaru zapasów oraz obniżeniu kosztów związanych z przechowywaniem. To narzędzie jest szczególnie ważne w środowiskach produkcyjnych charakteryzujących się złożonymi procesami i dużą liczbą komponentów.