SŁOWNIK ZAKUPOWY

Non-critical supplier / Routine supplier - (dostawca niekrytyczny) to termin stosowany w zarządzaniu łańcuchem dostaw, który odnosi się do dostawców produktów lub usług, które nie są kluczowe dla głównych operacji biznesowych firmy. Produkty lub usługi dostarczane przez takich dostawców zazwyczaj nie mają bezpośredniego wpływu na kluczowe procesy produkcyjne, wartość dodaną dla klienta końcowego, ani na strategiczne cele firmy.

Non-linear pricing - zróżnicowanie ceny to metoda ustalania cen, która zakłada różnicowanie ceny jednostkowej produktu w zależności od zakupionej ilości, ale nie w sposób proporcjonalny. Oznacza to, że cena za jednostkę produktu nie zmienia się proporcjonalnie do zwiększającej się ilości zakupionego produktu. Jest to strategia cenowa często stosowana, aby zachęcić klientów do zakupu większych ilości produktu, oferując im niższą cenę jednostkową przy większym zakupie. Aby zapoznać się z alternatywnym podejściem, zobacz  Linear pricing - stała cena

Non-recurring demand - jednorazowe zapotrzebowanie - to termin używany w zarządzaniu łańcuchem dostaw i logistyce, odnoszący się do żądania złożonego przez użytkownika (dział) na potrzeby jednorazowego, specjalnego celu lub użycia. Jest to rodzaj zapotrzebowania, które występuje sporadycznie i nie jest częścią regularnych, powtarzających się potrzeb danej organizacji. Charakterystyczną cechą jednorazowego zapotrzebowania jest jego niepowtarzalność i specyficzny charakter. Może ono wynikać z wyjątkowych sytuacji, takich jak realizacja jednorazowego projektu, nietypowe zdarzenie, czy specjalne wymagania operacyjne, które nie mieszczą się w ramach standardowych procedur zakupowych organizacji. Wyzwaniem może być także ustalenie optymalnych warunków zakupu, w tym ceny, terminu dostawy oraz warunków dostawy, zwłaszcza gdy brakuje historycznych danych lub doświadczeń w zakupie podobnych produktów czy usług.

Non-responsive bid - nieodpowiednia oferta - oferta niespełniająca zasadniczych wymagań zapytania.

NPV – Net Present Value - Wartość bieżąca netto (ang. Net Present Value, pol. Wartość bieżąca netto) to kluczowy wskaźnik w analizie finansowej, który pozwala ocenić opłacalność projektu inwestycyjnego. Oblicza różnicę między bieżącą wartością przychodów netto generowanych przez projekt a bieżącą wartością kosztów związanych z jego realizacją. Mierzenie: NPV oblicza się według wzoru: Gdzie:

• CF_t – przepływy pieniężne netto w okresie t,
• r – stopa dyskontowa (np. koszt kapitału),
• t – okres, w którym generowane są przepływy pieniężne,
• n – liczba okresów analizy,
• C₀ – początkowa inwestycja (koszty początkowe projektu).

Interpretacja:

• NPV > 0 – projekt jest opłacalny, ponieważ wartość obecna przychodów przewyższa koszty.
• NPV = 0 – projekt jest neutralny, przychody równoważą koszty.
• NPV < 0 – projekt jest nieopłacalny, ponieważ koszty przewyższają przychody.

NPV uwzględnia wartość pieniądza w czasie, co czyni go jednym z najbardziej wiarygodnych narzędzi do oceny projektów inwestycyjnych.

Przykład obliczenia NPV dla inwestycji:

Założenia:

• Początkowa inwestycja (C₀): 100 000 zł
• Przepływy pieniężne netto (CF_t) w kolejnych latach:
  • Rok 1: 30 000 zł
  • Rok 2: 40 000 zł
  • Rok 3: 50 000 zł
• Stopa dyskontowa (r): 10

Obliczenia:

Dyskontowanie przepływów pieniężnych: Suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych:

27273+33058+37561=97892

Obliczenie NPV:

NPV=97892−100000=−2108

Wynik:

NPV = -2 108 zł

Interpretacja:

Wartość bieżąca netto wynosi -2 108 zł, co oznacza, że inwestycja jest nieopłacalna, ponieważ wartość zdyskontowanych przychodów jest mniejsza od początkowego kosztu.

Objectives and key results (OKR) - cele i kluczowe wyniki - to popularna metodyka zarządzania celami, wykorzystywana przez wiele organizacji na całym świecie do ustawiania i śledzenia postępów w realizacji celów biznesowych. System OKR został pierwotnie opracowany w Intelu, a następnie spopularyzowany przez takie firmy jak Google. Metoda ta koncentruje się na ustawianiu ambitnych celów (Objectives) i mierzalnych kluczowych wyników (Key Results), które są ściśle powiązane z celami.
Główne Elementy OKR:

1. Cele (Objectives): jasno zdefiniowane, inspirujące i strategiczne cele, które organizacja chce osiągnąć. Cele powinny być motywujące i skoncentrowane na priorytetach.
2. Kluczowe wyniki (Key Results): konkretne, mierzalne i ograniczone czasowo wskaźniki, które określają, jak będzie mierzony postęp w osiąganiu celów. Kluczowe wyniki powinny być wyzwaniem, ale realistyczne do osiągnięcia.

Jak Działa OKR:

1. Ustawianie celów: na początku każdego cyklu (zwykle kwartalnie lub rocznie), zespoły i jednostki ustawiają swoje OKR, które są zgodne z ogólnymi celami organizacji.
2. Śledzenie postępu: postęp w osiąganiu kluczowych wyników jest regularnie monitorowany i oceniany.
3. Przejrzystość: OKR są zwykle publiczne w obrębie organizacji, co zwiększa przejrzystość, odpowiedzialność i współpracę.
4. Elastyczność i adaptacja: OKR pozwalają na szybką adaptację i zmianę priorytetów w odpowiedzi na zmieniające się warunki biznesowe.

Zalety OKR:

1. Skupienie na priorytetach: pomaga w skupieniu wysiłków na najważniejszych celach biznesowych.
2. Zwiększenie motywacji: ambitne cele inspirują i motywują pracowników do osiągania lepszych wyników.
3. Poprawa wydajności: regularne monitorowanie postępu i dostosowywanie działań przyczynia się do zwiększenia efektywności.
4. Wspieranie innowacyjności: zachęca do myślenia poza schematami i eksperymentowania w poszukiwaniu lepszych rozwiązań.
5. Poprawa komunikacji: pomaga w lepszej komunikacji celów i priorytetów w całej organizacji.

OKR to elastyczna i dynamiczna metoda zarządzania celami, która pomaga organizacjom w jasnym określaniu celów i mierzeniu postępów, co jest kluczowe dla sukcesu i ciągłego rozwoju.

Objects of procurement - to termin używany do określenia jednej z kategorii dóbr, robót lub usług, lub ich dowolnego połączenia. W przypadku mieszanki różnych kategorii, klasyfikacja odbywa się według kategorii, do której należy większość wartości. Termin ten obejmuje szeroki zakres elementów, które mogą być przedmiotem zakupu przez organizację lub firmę. Kategorie "Objects of Procurement":

1. Goods (Dobra): odnosi się do fizycznych, namacalnych produktów, które mogą być zakupione, dostarczone i używane. Przykłady obejmują sprzęt biurowy, materiały budowlane, komputery, pojazdy itp.
2. Works (Roboty): dotyczy usług budowlanych lub inżynieryjnych, które obejmują konstrukcję, naprawę, renowację lub rozbudowę różnych struktur, budynków lub infrastruktury. Przykłady obejmują budowę dróg, remonty budynków, prace inżynieryjne.
3. Services (Usługi): odnosi się do niematerialnych korzyści, jakie firma może nabyć. Usługi mogą obejmować konsultacje, utrzymanie i wsparcie, usługi profesjonalne, outsourcing funkcji biznesowych, usługi IT, szkolenia itp.

W przypadku zakupu kombinacji tych kategorii, np. projekt, który obejmuje zarówno dostawę dóbr (jak sprzęt), jak i usługi (jak instalacja i serwisowanie tych urządzeń), klasyfikacja "Objects of Procurement" opiera się na kategorii, która stanowi większość wartości całego projektu. Na przykład, jeśli większa część kosztów projektu wiąże się z usługami, to cały projekt klasyfikowany jest jako zakup usług. Rozróżnienie tych kategorii jest ważne dla celów planowania zakupów, zarządzania łańcuchem dostaw, ustalania budżetów, a także dla zgodności z przepisami prawnymi i regulacyjnymi dotyczącymi procesów zakupowych.

Offer - oferta może być pozytywna odpowiedź oferenta udzielona w odpowiedzi na zaproszenie do przetargu lub ogłoszenie o dostawie towarów, wykonaniu robót i/lub usług dla wszystkich lub konkretnego nabywcy bez specjalnego zapytania lub zaproszenia do składania ofert. Oznacza także wyrażenie przez oferenta gotowości do zawarcia umowy.

Offset - w kontekście handlu międzynarodowego, to forma kontrhandlu, która obejmuje umowę o zakupie określonej ilości produktów z danego kraju. Zasada offsetu polega na tym, że jeśli jeden kraj dostarcza towar lub usługę innemu, powinien otrzymać rekompensatę za dostarczony towar lub usługę. Offsety są najczęściej stosowane w przemyśle obronnym i lotniczym. W praktyce offset może przybierać różne formy, w tym bezpośrednie i pośrednie. Bezpośrednie offsety wiążą się bezpośrednio z produktami lub usługami będącymi przedmiotem głównej umowy, na przykład poprzez lokalną produkcję części czy transfer technologii. Pośrednie offsety mogą obejmować inne rodzaje transakcji handlowych lub inwestycji, które nie są bezpośrednio związane z głównym produktem lub usługą, ale przynoszą korzyści gospodarce kraju kupującego. Offsety są często stosowane w dużych umowach międzynarodowych, szczególnie w zakupach rządowych, gdzie kraj kupujący szuka dodatkowych korzyści ekonomicznych, technologicznych lub przemysłowych wynikających z transakcji. Pomagają one w równoważeniu bilansu handlowego, wspieraniu lokalnego przemysłu, tworzeniu miejsc pracy i przekazywaniu technologii. Jednakże, offsety mogą również być przedmiotem kontrowersji, ponieważ mogą prowadzić do zniekształceń konkurencji i być uważane za formę ukrytych subsydiów czy protekcjonizmu.

Offshoring - to strategia stosowana przez firmy w celu zmniejszenia kosztów i zmniejszenia ryzyka poprzez outsourcing procesów biznesowych lub usług do krajów o niskich kosztach (LCC).

Oligopoly - oligopol - struktura rynkowa, w której istnieje tylko kilku dostawców. Regulatorzy klasyfikują branżę jako oligopolistyczną, jeśli cztery największe firmy na rynku łącznie kontrolują więcej niż 60 W oligopolu, ze względu na ograniczoną liczbę uczestników, każda firma ma znaczący wpływ na rynek. Ich decyzje dotyczące cen, produkcji, inwestycji i innych strategicznych aspektów działalności mają bezpośredni wpływ na konkurencję i cały rynek. W takiej strukturze rynkowej często dochodzi do sytuacji, w której firmy starają się unikać bezpośredniej konkurencji cenowej, co może prowadzić do stabilizacji cen na wyższym poziomie niż w pełnej konkurencji. Rynki oligopolistyczne mogą przybierać różne formy, od tych bardziej konkurencyjnych, gdzie firmy intensywnie konkurują w różnych obszarach (np. innowacje, marketing), po sytuacje zbliżone do kartelu, gdzie firmy działają w porozumieniu, ograniczając konkurencję. Oligopol może prowadzić do mniejszej efektywności rynkowej i wyższych cen dla konsumentów, ale również do stabilności rynkowej i większych inwestycji w badania i rozwój.

Oligopsony - o sytuacja rynkowa, w której istnieje tylko kilku nabywców dla danego produktu lub usługi, podczas gdy dostawców jest wielu. Jest to przeciwieństwo oligopolu, gdzie dominują nieliczni sprzedawcy. W oligopsonie niewielka liczba nabywców ma znaczną siłę rynkową i zdolność do wpływania na ceny i warunki zakupu.