SŁOWNIK ZAKUPOWY

Statement of work - deklaracja prac - opis usług, które mają być świadczone w okresie obowiązywania umowy (okresu projektu), taki jak ilości, usługi, rezultaty.

STEEP - to analiza podobna do PESTEL, również służąca do oceny makrootoczenia organizacji, ale opiera się na pięciu głównych kategoriach czynników wpływających na działalność firmy. Skrót STEEP oznacza:

1. S (Social) – Czynniki społeczne Związane z demografią, kulturą, stylami życia, wartościami społecznymi, preferencjami konsumentów, edukacją czy świadomością ekologiczną. Przykłady: zmiany w trendach konsumpcyjnych, starzenie się społeczeństwa.
2. T (Technological) – Czynniki technologiczne Dotyczą innowacji, postępu technologicznego, cyfryzacji, automatyzacji i badań naukowych. Obejmuje wpływ nowych technologii na produkty, procesy i modele biznesowe. Przykłady: rozwój sztucznej inteligencji, blockchain.
3. E (Economic) – Czynniki ekonomiczne Obejmują kondycję gospodarki, takie jak inflacja, stopy procentowe, PKB, bezrobocie, dochody ludności czy kursy walut. Te czynniki wpływają na rynek i możliwości finansowe przedsiębiorstw. Przykłady: recesja, wzrost gospodarczy.
4. E (Environmental) – Czynniki środowiskowe Związane z ochroną środowiska, zmianami klimatycznymi, zrównoważonym rozwojem i dostępnością surowców. Współczesne firmy muszą dostosowywać się do wymagań ekologicznych i społecznych związanych z ochroną planety. Przykłady: ograniczenia emisji, polityka „zero waste”.
5. P (Political) – Czynniki polityczne Obejmują regulacje, politykę rządową, stabilność polityczną, przepisy podatkowe, handel międzynarodowy i prawo pracy. Przykłady: zmiany w polityce handlowej, sankcje międzynarodowe.

Różnice między STEEP a PESTEL

• Zakres analizy: STEEP jest prostszy i obejmuje mniej czynników w porównaniu z PESTEL, który dodaje jeszcze aspekty prawne (Legal) i polityczne jako oddzielne kategorie.
• Fokus: STEEP często stosuje się, gdy analiza wymaga szybkiego spojrzenia na kluczowe obszary, szczególnie w kontekście społeczno-ekonomicznym i technologicznym.

Zastosowanie STEEP

Analiza STEEP pomaga w:

• Identyfikacji szans i zagrożeń związanych z otoczeniem makroekonomicznym.
• Przygotowywaniu strategii zgodnych z trendami i zmianami w otoczeniu.
• Ocenie ryzyka oraz przygotowaniu działań zapobiegawczych.

Przykład: Firma produkująca samochody elektryczne może skupić się na:

• Wzroście świadomości ekologicznej konsumentów (S),
• Szybkim postępie w technologii baterii (T),
• Regulacjach wspierających ekologiczne rozwiązania (P),
• Dostępności surowców, takich jak lit (E).

STEEP i PESTEL są często wykorzystywane zamiennie, zależnie od potrzeb analizy.

Stock keeping unit (SKU) - jednostka magazynowa (SKU) - jednostka przechowywania - produktowi przypisany jest indywidualny numer rejestracyjny umożliwiający identyfikację i śledzenie.

Strategic sourcing - strategiczne pozyskiwanie - "strategic sourcing" (raczej nie tłumaczy się tej nazwy na polski) to zaawansowana metoda zarządzania łańcuchem dostaw, która skupia się na kompleksowym gromadzeniu i wykorzystaniu informacji o dostawcach i sprzedawcach w celu osiągnięcia najlepszej łącznej wartości dla całego procesu łańcucha dostaw. Ta metoda różni się od tradycyjnych zakupów, ponieważ nie koncentruje się wyłącznie na najniższej cenie zakupu pojedynczego przedmiotu, lecz uwzględnia koszty i wartości całego procesu.
Kluczowe aspekty strategicznego pozyskiwania:

1. Analiza rynku: strategiczne pozyskiwanie wymaga stałej analizy rynku, aby zrozumieć aktualne trendy, ceny i dostępność materiałów lub usług.
2. Ocena dostawców: obejmuje ciągłą ocenę wydajności i cen dostawców, co pozwala na identyfikację najlepszych źródeł dostaw.
3. Skupienie na całkowitym koszcie pozyskania (TCO): w przeciwieństwie do tradycyjnych metod, które skupiają się na cenie zakupu, strategiczne pozyskiwanie uwzględnia wszystkie koszty związane z zakupem, włączając koszty logistyki, magazynowania, utrzymania i ryzyka.
4. Długoterminowe relacje z dostawcami: budowanie długoterminowych relacji z dostawcami, które mogą przynieść korzyści obu stronom, takie jak lepsza jakość, innowacje i stabilność dostaw.
5. Zrównoważony łańcuch dostaw: strategiczne pozyskiwanie pomaga w tworzeniu bardziej zrównoważonego łańcucha dostaw, który jest odporny na zmiany rynkowe i inne zewnętrzne czynniki.

Korzyści z strategicznego pozyskiwania obejmują:

• Oszczędności kosztów: krótkoterminowe oszczędności kosztów dzięki lepszemu negocjowaniu cen i efektywniejszemu zarządzaniu zakupami.
• Stabilność łańcucha dostaw: długoterminowa stabilność i niezawodność łańcucha dostaw.
• Lepsze relacje z dostawcami i sprzedawcami: wzajemnie korzystne relacje, które mogą prowadzić do lepszej jakości, innowacji i wydajności.
• Zrównoważony rozwój: poprawa zrównoważenia łańcucha dostaw przez uwzględnienie kwestii środowiskowych i społecznych w procesie pozyskiwania.

Strategic sourcing jest więc podejściem, które wymaga szerokiej wiedzy rynkowej, umiejętności analizy i strategicznego myślenia, a jego skuteczne wdrożenie może znacząco przyczynić się do sukcesu przedsiębiorstwa.

Strategic supplier - dostawca strategiczny  - to ten, który jest niezbędny dla działalności biznesowej firmy. Dostawcę można uznać za strategicznego, jeśli dostarcza produkt, który jest niezbędny lub unikalny, co miałoby wpływ na firmę, gdyby nie dostarczył produktu.

Subcontractor - podwykonawca - osoba lub firma, która zawiera umowę z głównym (głównym) wykonawcą i zobowiązuje się do wykonania części obowiązków głównego wykonawcy w odniesieniu do umowy głównej. W budownictwie i projektach „pod klucz” częstą praktyką jest zlecanie przez nabywcę całego zadania jednemu (głównemu) wykonawcy, a ten zlecanie części różnym podwykonawcom. Jeżeli niektóre z nich zostaną określone przez kupującego, podwykonawcy nazywani są podwykonawcami nominowanymi i ryzyko niewykonania przez nich żądanych usług spoczywa na dostawcy.

Supplier - dostawca - oferent, którego oferta/oferta została wybrana do realizacji zamówienia. Po podpisaniu umowy przez obie strony oferent staje się dostawcą.

Supplier development - rozwój dostawców - to ustrukturyzowany program, często podejmowany w połączeniu z planem strategicznym organizacji, mający na celu poprawę możliwości dostawców. Rozwój dostawców wymaga dużych zasobów, ponieważ zazwyczaj koncentruje się na kluczowych, długoterminowych dostawcach.

Supplier diversificatio - dywersyfikacja dostawców - jest to praktyka polegająca na korzystaniu z dwóch lub więcej dostawców produktu lub usługi.

Supplier relationship management (SRM) - zarządzanie relacjami z dostawcami (SRM) - to system zarządzania, który pomaga organizacji zarządzać i ulepszać relacje z dostawcami, aby zapewnić uzyskanie maksymalnej wartości. Zarządzanie dostawcami umożliwia organizacjom zwiększanie zysków poprzez redukcję kosztów, poprawę produktywności i obsługi klienta.
Kluczowe elementy SRM obejmują:

1. Segmentacja dostawców: nie wszyscy dostawcy są równi, dlatego ważne jest ich kategoryzowanie na podstawie różnych czynników, takich jak strategiczne znaczenie, wydatki czy ryzyko. Pozwala to skupić wysiłki tam, gdzie są najbardziej potrzebne.
2. Zarządzanie wydajnością: mierzenie i zarządzanie wydajnością dostawców poprzez wskaźniki i kluczowe wskaźniki efektywności (KPIs). Często wiąże się to z regularnymi przeglądami, audytami i sesjami informacyjnymi.
3. Współpraca: ścisła współpraca z dostawcami w celu innowacji, poprawy produktów lub usług oraz redukcji kosztów. Może to obejmować wspólne inicjatywy rozwojowe lub wspólne cele biznesowe.
4. Zarządzanie ryzykiem i zgodnością: identyfikacja, ocena i zarządzanie ryzykiem związanym z dostawcami, w tym zapewnienie zgodności z przepisami i standardami branżowymi.
5. Rozwój i innowacje: współpraca z dostawcami w celu tworzenia nowych produktów, usług czy rozwiązań, co może prowadzić do wzrostu innowacyjności i konkurencyjności.
6. Zarządzanie kontraktami: skuteczne zarządzanie umowami z dostawcami, w tym negocjacje, wdrażanie i monitorowanie zobowiązań kontraktowych.

Każdy z tych elementów jest kluczowy dla efektywnego zarządzania relacjami z dostawcami i zapewnia wzajemne korzyści zarówno dla organizacji, jak i jej dostawców.

Supplier scorecard - karta wyników dostawcy - to narzędzie służące do śledzenia i oceny wyników dostawców w zakresie celów i zadań uzgodnionych w umowie.
Przykładowa karta oceny dostawcy może zawierać:

1. Dane Dostawcy
   • Nazwa dostawcy: [Nazwa firmy]
   • Kategoria dostawcy: [np. Materiały surowe, IT, Usługi logistyczne]
   • Okres oceny: [np. I kwartał 2023]
2. Wskaźniki wydajności (KPIs)
   • Punktualność dostaw
     • Cel: 95
     • Wynik: [np. 97
   • Jakość produktu
     • Cel: Mniej niż 2
     • Wynik: [np. 1.5
   • Zgodność z umową
     • Cel: 100
     • Wynik: [np. 100
   • Innowacyjność
     • Cel: Wprowadzenie 2 nowych inicjatyw rocznie
     • Wynik: [np. 1 inicjatywa]
   • Reakcja na problemy
     • Cel: Rozwiązanie problemów w ciągu 24 godzin
     • Wynik: [np. Średnio 30 godzin]
   • Wsparcie klienta
     • Cel: 90
     • Wynik: [np. 85
3. Ocena ogólna
   • Na podstawie powyższych KPIs, dostawca uzyskuje ogólną ocenę [np. 85/100]
4. Uwagi i rekomendacje
   • [Tutaj mogą znaleźć się konkretne komentarze dotyczące każdego z obszarów, wskazówki dotyczące poprawy, oraz plany na przyszłość]

Taka karta oceny dostawcy jest przydatnym narzędziem do monitorowania i zarządzania wydajnością dostawców, a także do podejmowania decyzji dotyczących dalszej współpracy. Może być dostosowana do specyficznych wymagań i celów każdej organizacji.

Supplier vetting - weryfikacja dostawcy - proces oceny wyboru kwalifikowanych dostawców. Ocena powinna opierać się na dowodach ilościowych, badaniach i dogłębnych obserwacjach. Wskaźniki mierzone przez firmy podczas weryfikacji dostawcy różnią się w zależności od branży, ale najczęstsze to: zdolność produkcyjna, jakość, wydajność, ryzyko i  w ostatnich latach wpływ na środowisko.