SŁOWNIK ZAKUPOWY

PESTEL - analiza PESTEL to narzędzie strategiczne służące do analizy makrootoczenia organizacji. Pozwala na zrozumienie wpływu czynników zewnętrznych na działalność firmy, co jest szczególnie przydatne w procesie podejmowania decyzji strategicznych, planowania oraz przewidywania potencjalnych szans i zagrożeń. Nazwa PESTEL pochodzi od pierwszych liter sześciu kluczowych obszarów, które są analizowane:

1. P (Political) – Czynniki polityczne Obejmują politykę rządową, regulacje prawne, stabilność polityczną, politykę podatkową, handel zagraniczny czy przepisy dotyczące ochrony środowiska. Na przykład zmiany w przepisach mogą wpłynąć na koszty prowadzenia działalności.
2. E (Economic) – Czynniki ekonomiczne Dotyczą kondycji gospodarki, takich jak stopy procentowe, inflacja, bezrobocie, poziom dochodów, kursy walutowe czy ogólny wzrost gospodarczy. Te czynniki wpływają na popyt, koszty i dostępność zasobów.
3. S (Social) – Czynniki społeczne Związane z demografią, kulturą, preferencjami konsumentów, stylami życia, edukacją, czy świadomością ekologiczną społeczeństwa. Zmiany w tych obszarach mogą wpłynąć na oczekiwania klientów i trendy rynkowe.
4. T (Technological) – Czynniki technologiczne Obejmują rozwój technologii, innowacje, automatyzację procesów, a także kwestie związane z cyfryzacją. Wpływają na efektywność, nowe możliwości rynkowe i konieczność inwestycji w rozwój technologiczny.
5. E (Environmental) – Czynniki środowiskowe Dotyczą ochrony środowiska, zmian klimatycznych, regulacji dotyczących emisji, zarządzania odpadami czy dostępności surowców naturalnych. Coraz większe znaczenie ma zrównoważony rozwój.
6. L (Legal) – Czynniki prawne Związane z regulacjami prawnymi, prawem pracy, ochroną własności intelektualnej, standardami branżowymi czy wymogami licencyjnymi. Mogą ograniczać lub umożliwiać działalność przedsiębiorstwa.

Cel analizy PESTEL

Celem analizy PESTEL jest identyfikacja czynników zewnętrznych, które mogą wpływać na funkcjonowanie organizacji w przyszłości. Pomaga ona firmie przygotować się na zmiany w otoczeniu i lepiej dostosować strategię biznesową do zmieniających się warunków. Przykładowo:

• Wzrost zainteresowania ekologicznymi produktami (S, E) może skłonić firmę do wprowadzenia ekologicznych linii produktów.
• Nowe regulacje podatkowe (P, L) mogą wymagać zmiany polityki cenowej.

Analiza PESTEL jest często wykorzystywana w połączeniu z innymi narzędziami, takimi jak analiza SWOT, aby uzyskać pełniejszy obraz sytuacji strategicznej firmy.

Phased deliveries - dostawy etapowe - planowanie wysyłek materiałów lub dostaw w określonych odstępach czasu zgodnie z warunkami zamówienia, umowy.

Port of loading (POL) - port załadunku to port lub miejsce, w którym towary są ładowane na statek, zabezpieczane i gotowe do transportu. POL może być również nazywany portem wyjścia.

Porters five forces - pięć sił Portera - to model analityczny stworzony przez Michaela E. Portera, który jest używany do analizy konkurencji w branży. Model ten skupia się na pięciu kluczowych siłach, które kształtują konkurencję w każdej branży.
Oto one:

1. Zagrożenie ze strony nowych konkurentów: ta siła ocenia, jak łatwo nowe firmy mogą wejść na rynek i zacząć konkurować. Jeśli bariery wejścia są niskie, nowe firmy mogą łatwo wejść na rynek i zwiększyć konkurencję.
2. Zagrożenie ze strony produktów zastępczych: dotyczy to produktów lub usług, które mogą zastąpić oferowane przez branżę, potencjalnie ograniczając jej atrakcyjność. Im więcej dostępnych zamienników, tym większa konkurencja.
3. Siła przetargowa dostawców: ta siła bada, jak dużą kontrolę nad cenami i jakością mają dostawcy. Jeśli istnieje niewielu dostawców, mogą oni wywierać większą kontrolę nad firmami w branży.
4. Siła przetargowa nabywców: odwrotnie, ta siła ocenia, jak dużą kontrolę mają kupujący nad cenami i jakością. Jeśli nabywcy mają dużą siłę, mogą wywierać presję na obniżenie cen i zwiększenie jakości.
5. Rywalizacja między istniejącymi uczestnikami rynku: ta siła dotyczy intensywności konkurencji między obecnymi na rynku firmami. Wysoki poziom konkurencji może prowadzić do wojen cenowych, kampanii reklamowych i ciągłych innowacji.

Model Porter's Five Forces pomaga firmom zrozumieć dynamikę konkurencji w ich branży, co może być kluczowe dla opracowania skutecznych strategii biznesowych.

Zapraszamy również do naszego sklepu w celu nabycia gotowego narzędzia w formie arkuszy excel do analizy pięciu sił Portera

oraz do zapoznania się z naszym artykułem na temat tego narzędzia:  https://goodman.eu/zarzadzanie-strategiczne/analiza-5-sil-portera/

Pre-qualification questionnaire (PQQ) - kwestionariusz wstępnej kwalifikacji (Pre-qualification questionnaire, PQQ) - dokument, który dostawcy lub wykonawcy muszą wypełnić, gdy składają ofertę przetargową na wykonanie pracy, lub gdy chcą zostać uwzględnieni na liście zatwierdzonych dostawców przez dział zakupów (aplikacja). PQQ jest narzędziem stosowanym głównie w procesach przetargowych i zakupowych, aby ocenić zdolności i kwalifikacje potencjalnych dostawców lub wykonawców przed rozpoczęciem bardziej szczegółowej oceny.
Kluczowe aspekty kwestionariusza wstępnej kwalifikacji:

1. Informacje o firmie: PQQ zazwyczaj wymaga podstawowych informacji o firmie, takich jak nazwa, adres, dane kontaktowe, a także historię i profil działalności.
2. Zdolność finansowa: ocena stabilności finansowej firmy, która może obejmować wymaganie dostarczenia sprawozdań finansowych lub innych dowodów na zdolność finansową.
3. Doświadczenie i referencje: informacje o wcześniejszych projektach i doświadczeniu w podobnych zadaniach, a także referencje od poprzednich klientów.
4. Zgodność z przepisami: sprawdzenie, czy firma spełnia odpowiednie przepisy prawne, normy branżowe, zasady BHP oraz czy posiada wymagane certyfikaty i licencje.
5. Zarządzanie jakością: dowody na stosowanie przez firmę odpowiednich systemów zarządzania jakością.
6. Zrównoważony rozwój i odpowiedzialność społeczna: informacje o politykach związanych z ochroną środowiska, zrównoważonym rozwojem oraz odpowiedzialnością społeczną przedsiębiorstwa.
7. Zdolności techniczne i operacyjne: szczegóły dotyczące zasobów technicznych i operacyjnych, które firma może wykorzystać do realizacji kontraktu.

PQQ jest pierwszym krokiem w procesie wyboru dostawców, pomagającym w wyselekcjonowaniu tych, którzy najlepiej odpowiadają wymaganiom konkretnego projektu lub zamówienia. Umożliwia to organizacjom ograniczenie ryzyka i zapewnienie, że będą współpracować tylko z kwalifikowanymi i wiarygodnymi dostawcami.

Preaward survey - badanie przed udzieleniem zamówienia - badanie fizyczne przeprowadzane w celu oceny możliwości technicznych, finansowych i zarządczych oferenta do wykonania zamówienia (tj. zdolności do dostarczenia towarów) przed jego udzieleniem. Czasami nazywana ankietą dostawcy. W przypadku zamówień na usługi można poprosić oferentów o referencje lub przeprowadzić rozmowy z proponowanym kluczowym personelem.
Kluczowe aspekty preaward survey:

1. Ocena Zdolności technicznych: badanie zdolności oferenta do spełnienia wymagań technicznych kontraktu, w tym ocena wyposażenia, technologii i know-how.
2. Analiza zdolności finansowych: ocena stabilności finansowej oferenta, jego zdolności do zarządzania budżetem kontraktu, a także zdolności do absorpcji ewentualnych ryzyk finansowych.
3. Ocena kompetencji zarządczych: analiza doświadczenia zarządczego oferenta, jego struktury organizacyjnej, procesów zarządzania projektem oraz zasobów ludzkich.
4. Referencje i wywiady: dla kontraktów na usługi, sprawdzenie referencji oferenta oraz przeprowadzenie wywiadów z kluczowymi osobami, które będą odpowiedzialne za realizację kontraktu.
5. Zgodność z normami i regulacjami: Sprawdzenie, czy oferent spełnia wszelkie obowiązujące normy branżowe i regulacje prawne.

Preaward survey jest ważnym narzędziem w procesie przetargowym, pozwalającym zamawiającym na dokładną ocenę potencjalnych dostawców/usługodawców przed podjęciem decyzji o przyznaniu kontraktu. Pomaga to w minimalizacji ryzyka związanego z wyborem niewłaściwego dostawcy i zapewnia większą pewność, że wybrana firma będzie w stanie skutecznie i efektywnie realizować umowę.

Preclusive specification - specyfikacja wykluczająca - odnosi się do specyfikacji technicznych lub wymagań, które są na tyle restrykcyjne, że ograniczają lub wykluczają konkurencję. Tego rodzaju specyfikacje są zazwyczaj tak szczegółowe lub zawierają tak specyficzne wymagania, że tylko jeden dostawca lub bardzo ograniczona liczba dostawców może je spełnić.
Kluczowe cechy preclusive specification:

1. Wysoki poziom szczegółowości: specyfikacje mogą zawierać bardzo szczegółowe, unikatowe wymagania dotyczące projektu, materiałów, wydajności czy metod produkcji.
2. Ograniczenie dostawców: w wyniku takich specyfikacji liczba potencjalnych dostawców, którzy mogą złożyć ofertę, jest znacząco ograniczona.
3. Zmniejszenie konkurencyjności: specyfikacje te mogą prowadzić do sytuacji, w której konkurencja na rynku jest zminimalizowana, a to z kolei może wpływać na cenę i jakość produktu czy usługi.
4. Potencjalne problemy z przetargami publicznymi: w kontekście przetargów publicznych, takie specyfikacje mogą być problematyczne, ponieważ przetargi publiczne zazwyczaj wymagają otwartości i uczciwej konkurencji.
5. Ryzyko wpływu na transparentność: mogą one budzić wątpliwości co do transparentności procesu zakupowego, szczególnie jeśli specyfikacje wydają się być dostosowane do konkretnego dostawcy.

W niektórych przypadkach preclusive specifications mogą być uzasadnione ze względów technicznych, bezpieczeństwa lub unikalności produktu. Jednakże, w większości sytuacji dąży się do unikania takich specyfikacji w celu zapewnienia zdrowej konkurencji i uzyskania najlepszej wartości dla organizacji.

Preferred supplier - preferowany dostawca - grupa wybranych dostawców np. przy każdej ofercie są pytani o grupę materiałową i mogą uczestniczyć w regularnych spotkaniach już we wczesnej fazie rozwoju produktu. Dział zakupów gwarantuje stałe odbiory. Sprzedawca zobowiązuje się do wyłączności. Obie strony czerpią korzyści ze ścisłej współpracy.

Prepaid (freight) - przedpłata (fracht) - termin oznaczający, że opłaty za transport zostały lub mają zostać uiszczone w miejscu wysyłki a nie w miejscu przeznaczenia.

Prequalification - wstępna kwalifikacja - sprawdzenie potencjalnych oferentów pod kątem takich czynników jak możliwości techniczne i finansowe, reputacja co do wiarygodności itp. W celu opracowania listy oferentów zakwalifikowanych do złożenia oferty/oferty, do których wyłącznie można przesłać dokumenty przetargowe.

Price discrimination - dyskryminacja cenowa - system stosowany przez oferenta, polegający na naliczaniu różnych cen różnym rynkom lub klasom nabywców. Może opierać się na relacji kupujący - dostawca, wielkości zakupów/zamówień, również jako część strategii sprzedaży lub o jakikolwiek inny czynnik.

Price leadership - lider cenowy - przewaga firmy w ustalaniu nowego poziomu cen. Na rynku z małą liczbą oferentów (tj. o oligopolistycznej strukturze rynku) zazwyczaj lider rynku przejmuje wiodącą rolę w ustalaniu takiego poziomu cen.